فواید روزه داری
برخى از اثرات روزه بر سلامتى بدن
1 - روزه و تقویت حافظه
بدون شک حافظه نقش بسیار مهمى در پیشرفت و ترقى انسان ایفا مىکند. افرادى که از حافظه قوى برخوردارند، موفق ترند.
روان شناسان عصر حاضر براى تقویت حافظه روشها و تمرینات مختلفى را ارائه دادهاند. اما کسانى که روزه مىگیرند علاوه بر اینکه از برکات معنوى، برخوردار مىشوند، حافظه آنان نیز تقویت مىگردد؛ زیرا یکى از فواید «روزه»، تقویت حافظه است.
عن امیر المؤمنین(ع) قال: ثلاث یذهب البلغم و یزدن فى الحفظ: السواک و الصوم و قراءة القرآن.[1][4]
حضرت امیرالمؤمنین على(ع) مىفرمایند: سه چیز بلغم را از بین مىبرد و حافظه را زیاد مىکند: مسواک کردن، روزه گرفتن و قرائت قرآن.
2 - نقش روزه در مبارزه با چاقى
یکى از معضلات که بشر عصر حاضر با آن دست به گریبانگیر است معضل چاقى است، که احتمال ابتلا به بیماریهاى مزمن مانند بیمارهاى قلبى و عروقى، چربى خون، فشار خون بالا، دیابت و... را افزایش مىدهد.
عوامل متعددى در بروز چاقى دخالت دارند که در این میان کم تحرکى و زیاده روى در تغذیه، و به اصطلاح «پرخورى» از جمله عوامل اصلى پیدایش این معضل به شمار مىروند.
براى رفع این معضل انسانهاى عصر حاضر راهکارهاى متعددى را تجربه کردهاند از عمل جراحى گرفته تا رژیمهاى لاغرى، قرصهاى لاغرى، شکم بند و...
«در اسلام دو روش خاص براى رفع معضل چاقى وجود دارد که به اصطلاح پزشکى یکى پیشگیرى و دیگرى درمانى است[1][5]»:
1 - راهکار که اسلام براى پیشگرى از پیدایش معضل چاقى و عوارض ناگوار آن ارائه نموده است یک برنامه دائمى و همیشگى است که مىبایست در هر وعده غذایى اعمال گردد و آن عبارت از اینست که: «پیش از اینکه سیر شوید دست از غذا بکشید.»
اگر به مجامع روایى مراجعه نمائیم به روایات فروانى برمى خوریم که بر این اصل تأکید مىکنند که به عنوان نمونه به ذکر چند روایت بسنده مىشود:
پیامبر اعظم(ص) در این زمینه مىفرمایند: «المعدة بیت کل داء و الحمیة رأس کل دواء»[1][6]
معده مرکز و خانه هر دردى است و اجتناب از (غذاهاى نامناسب و پرخورى) اساس و رأس هر داروى شفا بخش است.
حضرت على(ع) مىفرمایند: «لا ترفعن یدک من الطعام الا و ان تشتهیه»[1][7]
پیش از اینکه سیر شوید دست از غذا بکشید.
حضرت در جاى دیگر مىفرمایند: «قلة الاکل تمنع کثیرا من أعلال الجسم»[1][8]
کم خورى، مانع بسیارى از بیمارىهاى جسم مىشود.
از نظر علمى نیز دانشمندان پس از طى مراحل مختلف تحقیقات علمى و تجربى به این نتیجه رسیدهاند که مطمئنترین راه براى پیشگرى از معضل چاقى، میانه روى و رعایت اعتدال در تغذیه است.
به قول سعدی:
اندازه نگه دار که اندازه نکوست
هم لایق دشمن است هم لایق دوست
2 - روش دیگر اسلام براى مقابله با چاقى، یک «مبارزه سالیانه» تحت عنوان برنامه «روزه دارى» است. به این ترتیب اگر در طول سال بنا به هر عللى، ذخائر و چربىهاى جذب نشده در بدن انسان انباشته شود، فرصتى آن را دارد که سال یک بار، در طول مدت یک ماه روزه دارى، بطور تدریجى و بدون هیچ گونه عارضه جانبى، چربىهاى ذخیره شده را بسوزاند و بار بدن را سبک کند.[1][9]
3 - تأثیر روزه در کاهش ابتلا به بیمارهاى قلبى
بر اساس آخرین تحقیقات منتشر شده در مجله (تغذیه و متابولیسم آمریکا) روزه دارى یکى از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر سلامت افراد است. شاخصترین تأثیر آن کاهش خطر ابتلا به بیمارىهاى قلبى به ویژه سکته قلبى است. در طول ماه رمضان به دلیل آنکه خوردن و آشامیدن به دو زمان سحر و افطار محدود شده و فاصلهى این دو زمان حدودا 12 ساعت است دستگاههاى مختلف بدن به ویژه دستگاه گوارش و گردش خون استراحت مىکنند. استراحت این دو دستگاه به شدت بر سلامت قلب و اندامهاى گوارشى مؤثر است. پژوهشهاى انجام شده روى 24 زن و مرد مسلمان غیر سیگارى با میزان کلسترول خون طبیعى که در ردهى سنى 20 تا 30 سال قرار داشتند نکات تازهاى را در باره روزه دارى و تأثیر آن بر قلب نشان داد. به این ترتیب که حدود 20 روز پس از شروع ماه مبارک رمضان میزان «هموسیستئین» اصلىترین عامل بروز سکته قلبى، در خون این افراد به شدت کاهش یافت؛ از طرفى میزان کلسترول خوب یا حافظتى (HDL) افزایش یافته و غلظت خون نیز در حد طبیعى قرار داشت. کاهش میزان «ترى گلیسیریدها» و «کلسترول بد» (LDL) یکى دیگر از اثرات مثبت ناشى از روزه دارى در این افراد بود.[1][10]
تأثیر روزه بر سلامتى بدن از دیدگاه دانشمندان
در پرتو پیشرفت دانش پزشکى، پزشکان و متخصصان دریافتهاند که روزه عالىترین روش براى درمان انواع بیمارىها به شمار مىرود. کمتر طبیبى است که به این حقیقت اشارهاى نکرده باشد.
دکتر الکسیس کارل، در کتاب انسان موجودى ناشناخته مىنویسد: با روزهدارى قند خون، در کبد مىریزد و چربىهاى که در زیر پوست ذخیره شدهاند و پروتئینهاى عضلات و غدد و سلولهاى کبدى آزاد مىشوند و به مصرف تغذیه مىرسند.
دکتر ژان فروموزان، روش معالجه با روزه را شستشوى اعضاى بدن تعبیر مىکند که در آغاز روزه دارى، عرق بدن زیاد است، دهان بو مىگیرد، گاه آب از بینى راه مىافتد که همهى اینها علامت شروع شستشوى کامل بدن است. پس از سه الى چهار روز بو برطرف مىشود، «اسید اوریک» ادرار کاهش مىیابد و شخص احساس سبکى و نشاط خارق العاده مىکند در این حال اعضا هم استراحت کافى دارند.
دکتر تومانیانس راجع به فواید روزه مىنویسد: روزه بهترین راه معالجه و حفظ تندرستى است. مخصوصا امراضى که بر دستگاههاى هاضمه، به خصوص کلیه و کبد عارض مىشود و به توسط دارو نمىتوان آنها را علاج نمود، روزه به خوبى معالجه مىنماید.
دکتر گوئل پا، مىگوید: چهار پنجم بیمارىها از تخمیر غذا در رودهها ناشى مىشود که همه با روزه اصلاح مىگردد.[1][11]
نتیجه
سلامتى جسم در اسلام از اهمیت ویژهاى برخوردار است به گونهاى که در روایات اسلامى از آن به عنوان «بزرگترین نعمت» یاد شده است. روزه از جمله احکام انسان ساز اسلامى است که علاوه بر اینکه جلا دهنده روح آدمى است، جسم انسان را نیز طراوت و جان تازه مىبخشد. با توجه به اینکه عامل بسیارى از بیمارىها، پرخورى و زیاده روى در خوردن غذاهاى مختلف است، بهترین راه مبارزه با این بیماریها، «روزهدارى» است؛ به طورى که امروزه دانشمندان، پس از طى مراحل مختلف تحقیقات علمى و تجربى «روزه دارى» را به عنوان عالىترین روش براى درمان انواع بیمارىها معرفى مىکنند.
گرد
آوری شده توسط پژوهشسرای دانش آموزی امیر
کبیر