میکروسنج
میکرو متر
میکرومتر، یا ریزسنج، ابزاری برای اندازه‌گیری طول با دقت زیاد است.
میکرومتر برای اندازه‌گیری قطعاتی که بایستی دقیق تراشیده شوند به‌کار گرفته می‌شود. دقت میکرومتر به‌مراتب بیشتر از دقت کولیس‌ها است. برای اندازه گیری های کوچک به کار می رود و معمولاً عمل اندازه گیری با آن با چرخاندن پیچ تنظیم که گام دندانه بسیار ظریفی دارد انجام می شود. قاب ریزسنج نعل شکل و یک سر آن دارای فک ثابت سخت و آبداده و سر دیگر آن مجهز به طبلک مدرج است. ریزسنج ابزار دقیقی است که کاربُرد گسترده ای در اندازه گیری های تا یک صدم و یا حتی یک هزارم میلیمتر دارد.
میکرومترها ازنظر سیستم اندازه‌گیری مانند کولیس دو نوعند که آنها را میکرومترهای اینچی و میکرومترهای میلیمتری می‌نامند. میکرومتر از بخش‌های مختلفی تشکیل شده‌است، که عبارتند از: فک ثابت، فک متحرک، استوانهٔ مدرج و یا همان خط‌کش میکرومتر، پوستهٔ مدرج یا ورنیهٔ میکرومتر، و کمانی که برای گرفتن میکرومتر از آن استفاده می‌شود. در قسمت انتهایی میکرومتر یک جغجغه است و اهرمی که در هنگام اندازه‌گیری قفل می‌شود.
• روش کار با میکرومتر:
همانگونه که گفته شد، مقیاس اندازه‌گیری در میکرومتر می‌تواند اینچ یا میلیمتر
باشد. اندازهٔ طول خط‌کش میکرومتر به‌صورت
۲۵ میلیمتر، ۲۵ میلیمتر است. این به آن معنی است که این نوع میکرومتر از مقدار
صفر تا ۲۵ میلیمتر را اندازه می‌گیرد. نوع دیگر از ۲۵ تا ۵۰ میلیمتر را اندازه
می‌گیرد. به‌همین‌ترتیب، سایر اندازه‌ها با میکرومتر مناسب آن محدوده اندازه‌گیری
می‌شوند.
• خواندن
میکرومتر: اگر به خط‌کش میکرومتر توجه شود، دیده می‌شود که دارای یک خط افقی است.
یک‌سری تقسیم‌بندی بالای خط افق است و یک‌سری زیر خط افق است. تقسیم‌بندی‌ای که
بالای خط افق است فاصلهٔ بین آنها یک میلیمتر
است، و تقسیم‌بندی‌ای که زیر خط افق است فاصلهٔ بین آنها نیم میلیمتر می‌باشد. استوانه‌ای مدرج وجود
دارد که روی خط‌کش اصلی ما حرکت می‌کند، معمولاً میکرومترها با دقت ۰/۰۱ میلیمتری
ساخته می‌شوند. اگر دقت کنیم، می‌بینیم که روی ورنیه از صفر تا ۵۰ قسمت مساوی
تقسیم‌بندی شده‌است.
حال فرض
می‌کنیم قطعه‌ای را اندازه‌گیری کردیم و می‌خواهیم اندازهٔ آن را بخوانیم، برای خواندن میکرومتر به‌این‌صورت عمل
می‌کنیم که به آخرین خط، خط‌کش که از زیر ورنیه مشخص است، دقت می‌کنیم. این اندازه
اندازهٔ اصلی ما است. برای به‌دست
آوردن مقدار خُردهٔ آن، توجه می‌کنیم که
کدام خط ورنیه رو‌به‌روی خط، خط‌کش به‌صورت کامل قرار گرفته‌است.
• هنگام
استفاده از میکرومتر به نکاتی باید توجه کرد:
در زمان
خواندن میکرومتر باید درست مقابل چشمان قرار دهیم.
در زمانی
که ما قطعه‌ای را در بین دو فک متحرک و ثابت قرار می‌دهیم، و اندازه می‌گیریم به‌وسیلهٔ دست استوانهٔ
مدرج را می‌چرخانیم تا با قطعهٔ کار، تماس پیدا کند، و
وقتی تماس پیدا کرد، بقیهٔ کار را با جغجغه انجام
می‌دهیم.
ریزسنج (میکرومتر) به ابزار دقیقی گفته می شود که برای اندازه گیری های کوچک به کار می رود و معمولاً عمل اندازه گیری با آن با چرخاندن پیچ تنظیم که گام دندانه بسیار ظریفی دارد انجام می شود. قاب ریزسنج نعل شکل و یک سر آن دارای فک ثابت سخت و آبداده و سر دیگر آن مجهز به طبلک مدرج است. ریزسنج ابزار دقیقی است که کاربُرد گسترده ای در اندازه گیری های تا یک صدم و یا حتی یک هزارم میلیمتر دارد.
قسمتهای مختلف ریزسنج (ریزسنج با دقت یک صدم میلیمتر)
ریزسنج در انواع و اندازه های گوناگون و برای اندازه گیری های درونی، بیرونی و عمق قطعه کار ساخته می شود. گام پیچ محور ریزسنج 5/0 میلیمتر است (20 داندانه در هر سانتیمتر).
بنابراین هنگامی که طبلک به اندازه یک درجه چرخانده می شود فک متحرک اندازه گیری به اندازه 01/0 میلیمتر به طرف فک ثابت و یا برعکس حرکت می کند. خط طولی پوسته با خطوط ریز عمودی با فاصله مساوی یک میلیمتر تقسیم بندی شده است.
تقسیم بندی بالای خط طولی از صفر آغاز شده و خطی که با رقم ((5)) نمایانده شده نمایش پنج میلیمتر و خطی که با رقم ((10)) نمایانده شده نمایش 10 میلیمتر و... است. تقسیم بندی پایین خط از 5/0 میلیمتر آغاز شده و به ترتیب نمایانگر 5/0، 5/1، 5/2 میلیمتر و... است. لبه شیبدار طبلک به 50 قسمت مساوی تقسیم شده و هر فاصله نمایان گر یک صدم میلیمتر است. برای خواندن ریزسنج بر حسب صدم میلیمتر اندازه خوانده شده روی پوسته با شماره ای از طبلک که در امتداد خط طولی پوسته قرار گرفته است جمع می شود.
